Handelingen 10: Hét Tegengif voor Calvinisme (2024)

Je zou het misschien niet denken, maar calvinisme is niet alleen maar een bijvoeglijk naamwoord om aan te geven dat iemand deugdelijke christelijke (calvinistische) waarden heeft. Nee, het is een echte stroming binnen het protestantisme, met duidelijke richtlijnen. Die richtlijnen laten zich het duidelijkst zien in de Dordtse Leerregels. Vanuit dit document kunnen vervolgens vijf hoofdpunten geëxtraheerd worden: het zogenaamde vijfpuntscalvinisme. We hebben op dit blog al meermaals stilgestaan bij de vele problemen van deze vorm van calvinisme. Veel zelfverklaarde calvinisten of sympathisanten geven aan zich niet te herkennen in de kritiek of zeggen dat die kritiek een misrepresentatie is van wat calvinisme écht is. Wie echter meer dan een paar minuten op "christelijk Twitter" spendeert, weet dat die kritiek allesbehalve onterecht is. In een eerder artikel heb ik die kritiek geprobeerd kort en bondig samen te vatten én te debunken. Ik zal hieronder de hoofdpunten van het calvinisme proberen nóg korter samen te vatten. Daarna laten we Handelingen 10 zelf spreken, en is te zien dat dit Bijbelgedeelte maar liefst drie van die vijf punten in hun oorspronkelijke bedoeling vernietigt. Calvinisme is een dwaling, en biedt een omgekeerd evangelie aan. Wie dit niet inziet, is niet goed ingelicht of gewoon koppig.

Total depravity
Vijfpuntscalvinisme kenmerkt zich door het acroniem TULIP, wat "tulp" betekent en een verwijzing is naar de Nederlandse oorsprong ervan: de synode van Dordt. Elke letter staat daarbij voor één van de vijf punten. Omdat het acroniem in de Nederlandse vertaling niet meer klopt, zet ik de kopjes in het Engels neer. Het eerste punt is vertaald "totale verdorvenheid", waarbij het uitgangspunt is dat de mens vanuit zichzelf echt niks goed kan doen. Hoewel teksten als Jeremia 17:9 en Jesaja 64:6 dat inderdaad lijken te bevestigen, gaan de calvinisten nóg verder door te zeggen dat er eerst regeneratie (wedergeboorte) moet komen door God, voordat iemand überhaupt kán gaan geloven en dus gered kan worden. Lees dat nog eens goed en laat eens op u inwerken wat hier eigenlijk staat. Ze geloven dus dat God de mens eerst opnieuw geboren laat worden, zodát die kan gaan geloven en gered wordt. De mens kan volgens hen namelijk zélf niet gaan geloven en vervolgens wedergeboren worden, ook al laat de Bijbel keer op keer zien dat dit wél zo is.

Unconditional election
Het tweede punt is vertaald "onvoorwaardelijke uitverkiezing", en houdt volgens de calvinisten in dat God van tevoren bepaalt wie Hij gaat redden en wie niet, zonder voorwaarden. Hij kijkt volgens hen dus niet naar de moeiten die mensen doen om God te vinden, of naar werken of zelfs geloof, maar lijkt hierbij compleet willekeurig. Dit schuurt natuurlijk meteen al flink met de eerste van devijf sola's, waar juist vijf heel goede punten vanuit de reformatie naar voren komen. Die vijf punten geven aan dat we 1. alléén door geloof gered worden, 2. alleen door genade redding verkrijgen, 3. dankzij Jezus Christus alleen, 4. ons alleen door de Schriften moeten laten leiden, 5. en Christus alleen alle eer toekomt. Als onze uitverkiezing onvoorwaardelijk is, welke plaats heeft ons geloof dan nog in dit alles? Dit maakt calvinisme meteen al een ketterse afwijking van het échte evangelie. Het maakt God grillig en onze keuzes irrelevant.

Limited atonement
Het idee van dit punt is dat de "verzoening beperkt" is tot de uitverkorenen. Jezus stierf volgens calvinisten enkel voor de "uitverkorenen". Niet voor de rest van de wereld. Dit staat echter diametraal tegenover wat we in het bekende Johannes 3:16 lezen, of op andere plekken in het Nieuwe Testament. God heeft de hele wereld lief, maar niet iedereen kiest ervoor om Jezus te accepteren als Verlosser. Dit maakt dan ook dat veel calvinisten het bestaan van een vrije wil ontkennen. Ze geloven dat God alles op microniveau managet. Stel dat iemand zou kunnen kiezen om in Jezus' offer van verzoening te gaan geloven, dan is dat een probleem in hun theologie. Enkel God bepaalt volgens hen wie in Hem zal gaan geloven; de mens heeft daar nul inspraak in. Dat brengt me meteen bij het vierde punt.

Perseverence of the saints
​Het laatste punt van calvinisme is wat ook wel "volharding van de heiligen" wordt genoemd. Een andere variatie hiervan is ook wel preservation of the saints, wat "behoud van de heiligen" betekent. In zichzelf zijn beide termen niet meteen een probleem (net zoals het vorige punt overigens), maar wél als we kijken naar wat calvinisten hiermee bedoelen. Het idee van volharding der heiligen is volgens hen niet dat het een imperatief is waar christenen naar zouden moeten streven (dat zou immers een vrij wil impliceren), maar juist dat onze redding blijkt uit onze volharding. Zien wij geen volharding bij een christen, dan mogen we ons stellig afvragen of deze persoon wel gered is. Hoewel het inderdaad zo is dat enkel God onze harten kent en er inderdaad zoiets bestaat als onechte bekeerlingen, is dit wel heel simpel geredeneerd. In onze serie "eens gered, altijd gered" gaan we dieper in op deze kwestie, want we zien namelijk ook mensen in de Bijbel die helemaal niet zo vroom leven en tóch behouden worden.

Provisionisme
Een tegenhanger van calvinisme is provisionisme. Zij biedt een veel genuanceerdere kijk op bovenstaande punten die zich laat verzoenen met diverse Bijbelteksten en niet één Bijbelvers laat domineren over alle andere. Dr. Leighton Flowers heeft hierin een heel prominente rol, en bestrijdt de dwalingen van calvinisme al jaren met veel toewijding. In deze video praat hij met dr. Lou Ruggiero, die vertelt dat Handelingen 10 eigenlijk heel veel van de punten van het calvinisme onderuithaalt. Handelingen 10 vertelt over de Romeinse hoofdman Cornelius die tot geloof komt in Jezus. Laten we eens kijken naar enkele verzen uit het hoofdstuk en die naast de punten van calvinisme leggen.

"En er was een man in Caesarea, van wie de naam Cornelius was, een hoofdman over honderd van de afdeling die de Italiaanse genoemd werd,een vroom man, die met heel zijn huis God vreesde, veel liefdegaven aan het volk gaf en voortdurend tot God bad." (Handelingen 10:1-2, HSV)

Vroom
Merk al meteen op dat deze man God vreesde en vroom genoemd wordt. Sommigen zullen misschien menen dat Cornelius al in Jezus geloofde op dit moment, maar aan het einde van het hoofdstuk wordt duidelijk dat hij het evangelie nog helemaal niet kent en Petrus hem dit nog uit moet leggen, waarna hij de Heilige Geest ontvangt. Dit is dus gewoon een heidense man die enkel geloofde in God, en nog niet in Jezus als zijn persoonlijke Verlosser. Anders zou de komst van Petrus overbodig zijn, nietwaar? Dat zijn gaven gewaardeerd werden door God, wordt duidelijk uit vers 4, waar een engel hem dat vertelt. In vers 22 wordt hij zelfs rechtvaardig genoemd. Dit bijt meteen al met het eerste punt van calvinisme, wat ervan uitgaat dat een niet-wedergeboren iemand niets goeds kan doen. Deze persoon is niet wedergeboren en kan tóch iets goeds doen. Hoe kan dat?

"Hij zag in een visioen duidelijk, ongeveer op het negende uur van de dag, dat er een engel van God bij hem binnenkwam, die tegen hem zei: Cornelius!En hij hield de ogen op hem gericht en werd zeer bevreesd, en hij zei: Wat is er, heer? En de engel zei tegen hem: Uw gebeden en uw liefdegaven zijn als gedachtenis opgestegen naar God." (Handelingen 10:3-4, HSV

Verkiezing
De volgende vraag die zich aandient, is waarom God deze Romeinse hoofdman verkiest. Is dat onvoorwaardelijk? Of zijn de acties van de hoofdman een voorwaarde waarom God nu besluit in actie te komen? Wie de ideeën van Calvijn nooit gehoord of gelezen zou hebben, zou hier een logisch causaal verband leggen. Omdat de hoofdman besluit zijn liefde voor God laat zien, besluit God die vrije keuze te beantwoorden met Zijn genade, zodat deze hoofdman gered kan worden. Dát is de enige logische conclusie die hier getrokken moet worden. Volgens de calvinistische deterministische visie zouden de liefdegaven van Cornelius irrelevant zijn op dit punt, want God besluit toch onvoorwaardelijk wie Hij redt en wie niet? Waarom wordt dit dan genoemd?

"Want de gerechtigheid van God wordt daarin geopenbaard uit geloof tot geloof, zoals geschreven is: Maar de rechtvaardige zal uit het geloof leven." (Romeinen 1:17, HSV)

Rechtvaardigheid
​Een vraag die misschien overblijft na het lezen van dit artikel, is hoe het dan precies zit met Jesaja 64:6 en Jeremia 17:9. Hier staat toch eigenlijk dat de mens niks goeds kan doen vanuit zichzelf? Ook daarvoor bieden Ruggiero en Flowers een verklaring. Habakuk 2:4 vertelt dat de rechtvaardigen zullen leven door geloof. Lees dat nog eens goed. Door geloof. Dus niet door werken. Ook Paulus bevestigt dit in Romeinen 1:17, Galaten 3:11 en (vermoedelijk) Hebreeën 10:38. Dit is dus een ander soort rechtvaardigheid. Het is de rechtvaardigheid die komt door geloof, niet een rechtvaardigheid die komt door onze werken, hoe goed die ook mogen lijken. Het is dus geen tegenstrijdigheid dat Jesaja 64:6 spreekt over onze beste werken die nog steeds tekort schieten. Er staat niet dat we alleen maar slechte dingen kunnen doen. Het geeft alleen aan dat onze beste werken niet voldoende zijn.Er is dus geen contradictie. Ja, Cornelius deed goede werken, maar die werken waren op zichzelf natuurlijk niet voldoende om redding te bewerkstelligen. Dat zou de focus namelijk gelegd hebben op wat Cornelius verdiend had, wat natuurlijk een onbijbels idee is. Zijn redding komt uiteindelijk doordat hij gaat geloven in Jezus aan het einde van het hoofdstuk, niet vanwege de goede werken die hij aanvankelijk deed.

Slot
Ik hoop dat dit artikel u helpt door de leugens van calvinisten heen te kijken. Ik heb het niet geschreven om hén te overtuigen, want dat kan alleen God. De ervaring leert dat rasechte calvinisten naar geen enkele kritiek willen luisteren, want ze hebben van tevoren al besloten in hun hart wat de waarheid is. Doordat ze geen open mind hebben, zal ook geen enkel tegenargument hen ooit kunnen overtuigen. Hun trots zit hen in de weg om ooit de waarheid te kunnen leren, tenzij de Heilige Geest een werk in hen doet, ironisch genoeg. Het doet denken aan de farizeeërs uit het Nieuwe Testament. Natuurlijk moeten we niet zo'n open mind hebben dat onze hersens eruit vallen en we met elke wind meewaaien, maar het is niet erg om ons af en toe te laten corrigeren door een broeder of zuster die verder is in zijn of haar geloofswandel. Dat is het hele idee van gemeente zijn. Niemand heeft de waarheid in zichzelf in pacht. Ook ik niet. Wanneer we denken die in pacht te hebben, werpen we juist een obstakel op voor onszelf om die ooit te kunnen leren. We denken dan immers al gearriveerd te zijn en sluiten onszelf af om verder te kunnen groeien in het geloof. Gelukkig kwamen in het Nieuwe Testament toch enkele farizeeërs tot geloof: Paulus, Jozef van Arimathea en Nicodemus bijvoorbeeld. Dit laat zien dat er toch hoop is, en daarom is het goed om te blijven bidden voor de broeders en zusters die gevangen zitten in het omgekeerde evangelie van calvinisme waarin mensen verstrikt raken in depressieve gevoelens en twijfels omdat ze niet zeker weten of ze wel gered zijn door het uitblijven van volharding en goede werken. Het is mijn gebed dat allen hiervan bevrijd worden en zullen zien wat een heerlijke vrijheid Jezus ons biedt. Zijn juk is juist zacht, en Zijn last licht (: God bless!

Meer lezen over hoe u wél zekerheid over uw redding kunt krijgen?
Lees onderstaande serie over redding en er zal een enorme last van uw schouders vallen. Klik op het blauwe getal om naar het betreffende artikel te gaan. Het is echter wel belangrijk als eerste deel 1 en deel 2 te lezen.